ՆՈՐ ԿԱՌՈՒՑՎՈՂ ԵՎ ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՏԱՐԲԵՐ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՇԵՆՔԵՐԻ ՈՒ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Նախագծի ընդունման արդյունքում ակնկալվում է կարգավորել նոր կառուցվող և գոյություն ունեցող տար­բեր նշանակության շենքերի ու շինությունների անձնագրավորման գործընթացը, որի արդյունքում կապահովվի շենքերի ու շինությունների հուսալի և անվտանգ շահագործման համար անհրաժեշտ տվյալներ պարունակող անձնագրեր:

ՆՈՐ ԿԱՌՈՒՑՎՈՂ ԵՎ ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՏԱՐԲԵՐ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՇԵՆՔԵՐԻ ՈՒ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՄԱՆ ԿԱՐԳԸ  ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Քաղաքաշինության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 10-րդ հոդվածի «ա» մասը, 10.1 հոդվածի 3-րդ մասի 12-րդ ու 20-րդ կետերը՝ Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել նոր կառուցվող և գոյություն ունեցող տար­բեր նշանակության շենքերի և շինությունների (այսուհետ՝ շենքեր և շինություններ) անձնագրավորման կարգը՝ համաձայն հավելվածի:

2. Սահմանել, որ.

1) շենքերի և շինությունների անձնագրավորման աշխատանքները համակարգում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության կոմիտեն,

2) շենքերի և շինությունների անձնագրավորման գործընթացն իրականացվում է փուլային տարբերակով՝ համաձայն սույն որոշման 1-ին կետով հաստատված կարգով նախատեսված առաջնահերթությունների,

3) սույն որոշման 1-ին կետով հաստատված կարգի դրույթները չեն տարածվում մասնագիտացված կազմակերպության կողմից կատարված տեխնիկական վիճակի հետազննության արդյունքում քանդման ենթակա՝ վթարային գնահատված շենքերի և շինությունների վրա:

3. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահին՝

1) սույն որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո երկամսյա ժամկետում մշակել և հաստատել շենքերի ու շինությունների անձնագրերի օրինակելի ձևերը և դրանց լրացման մեթոդական ուղեցույցը,

2) մինչև յուրաքանչյուր տարվա մարտի 1-ը ամփոփել և Հայաստանի Հանրապետության վարչապետի աշխատակազմ ներկայացնել տեղեկատվություն՝ շենքերի և շինությունների անձնագրավորման գործընթացի շրջանակներում իրականացված աշխատանքների վերաբերյալ:

4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:

Հավելված

        ՀՀ կառավարության 2020 թվականի

 ......................-ի  N.........-Ն որոշման                                               

ԿԱՐԳ

ՆՈՐ ԿԱՌՈՒՑՎՈՂ ԵՎ ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՏԱՐԲԵՐ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՇԵՆՔԵՐԻ ՈՒ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՄԱՆ

I.ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգով կարգավորվում են նոր կառուցվող և գոյություն ունեցող տարբեր նշանակության (բնակելի, հասարակական և արտադրական) շենքերի ու շինությունների (այսուհետ՝ շենքեր և շինություններ) անձնագրավորման (այսուհետ՝ անձնագրավորում) գործընթացի հետ կապված հարցերը և սահմանվում են անձնագրերին ներկայացվող պահանջները:

2. Անձնագրավորումը՝ դրանց տեխնիկական վիճակի, շահագործման (օգտագործման) պայմանների և սպառողական հատկանիշների վերաբերյալ տեղեկատվության հավաքագրմանը, կուտակմանը և պահպանմանն ուղղված միջոցառումների իրականացման գործընթաց է, որի նպատակը շենքերի և շինությունների վիճակի վերաբերյալ տեղեկատվության հաշվառմամբ դրանց անվտանգության և պատշաճ օգտագործման նկատմամբ մշտադիտարկման ապահովման համար տեղեկատվական հիմքի ստեղծումն է, որը հանդիսանալու է քաղաքաշինական կադաստրի բաղկացուցիչ մասը:

3. Անձնագրավորման արդյունքում կազմվում է շենքի անձնագիր (այսուհետ` անձնագիր), որը լրացվում է նախագծման, շինարարության, շահագործման, տեխնիկական վիճակի, սեյսմակայունության վերաբերյալ առկա փաստաթղթերի և այլ տվյալների հիման վրա` Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության կոմիտեի նախագահի կողմից սահմանված օրինակելի ձևերին համապատասխան:

4. Անձնագրերում ներառված տեղեկատվությունն անհրաժեշտ է Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման համակարգի, տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման մարմինների, շենքերի կառավարման մարմինների, ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ հանդիսացող սեփականատերերի համար՝ շենքերի պահպանման, անվտանգ շահագործման վերաբերյալ տեղեկատվության հասանելիությունն ապահովելու նպատակով:

5. Անձնագրավորումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության և նորմատիվատեխնիկական փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան:

6. Անձնագրավորման աշխատանքների իրականացման արժեքը և վճարման կարգը սահմանվում են պայմանագրային հիմունքներով:

II. ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՈՒՆԵՐԸ

7. Անձնագրավորման գործընթացի պատասխանատուներն են` Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման համակարգի մարմինները, տարածքային կառավարման մարմինները, տեղական ինքնակառավարման մարմինները, բազմաբնակարան շենքերի կառավարման մարմինները, ֆիզիկական և իրավաբանական անձ հանդիսացող սեփականատերերը, նոր կառուցվող շենքերի և շինությունների պարագայում՝ կառուցապատողները, եթե այլ բան նախատեսված չէ օրենսդրությամբ կամ սեփականատիրոջ և երրորդ անձի միջև կնքված պայմանագրով:

8. Պետական սեփականություն հանդիսացող շենքերի և շինությունների անձնագրավորման գործընթացի պատասխանատուն հանդիսանում է պետական կառավարման համակարգի այն մարմինը, որին ամրացված կամ ամրացվելու է տվյալ շենքը կամ շինությունը:

 III. ՆՈՐ ԿԱՌՈՒՑՎՈՂ ՇԵՆՔԵՐԻ ԵՎ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՈՒՄԸ

9. Նոր կառուցվող շենքի կամ շինության անձնագրավորման գործընթացն իրականացվում է կառուցապատողի և շենքի կամ շինության նախագծային աշխատանքներն իրականացրած կազմակերպության հետ կնքված պայմանագրի հիման վրա:

10. Նոր կառուցվող շենքի կամ շինության շահագործումից հետո, նախագծող կազմակերպության կողմից կարող է սահմանվել շենքի կամ շինության տեխնիկական վիճակի արտահերթ հետազննման ժամկետ:

11. Ներդրումային ծրագրերի շրջանակներում, ինչպես նաև պետական միջոցների հաշվին կառուցվող շենքի և շինության անձնագրավորման ծախսերը ներառվում են դրանց շինարարության նախահաշվային արժեքներում:

12. Նոր կառուցվող շենքի կամ շինության անձնագրավորման արդյունքում անձնագիրը լրացվում է սույն կարգի 9-րդ կետում նշված նախագծային կազմակերպության կողմից:

13. Անձնագիրը՝ ավարտված շենքի կամ շինության շահագործման ընդունող հանձնաժողովի ակտի հետ միասին, ներառվում է հանձնաժողովի կողմից ներկայացվող փաստաթղթերում և անշարժ գույքի պետական ռեգիստրում դրանց նկատմամբ սեփականության իրավունքի պետական գրանցումն կատարելու նպատակով Հայաստանի Հանրապետության կադաստրի կոմիտե ներկայացվող փաթեթում:

IV. ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՇԵՆՔԵՐԻ ԵՎ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ

     ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՈՒՄԸ

14. Գոյություն ունեցող շենքերի և շինությունների անձնագրավորման գործընթացն իրականացվում է տեխնիկական վիճակի հետազննության հիման վրա (բացառելով հատվածային մոտեցումը)՝ մեթոդական ուղեցույցի համաձայն, տեխնիկական վիճակի հետազննության ոլորտում լիցենզավորված կազմակերպության կողմից՝

1) բազմաբնակարան շենքերի դեպքում՝ շենքերի կառավարման մարմինների հետ կնքված պայմանագրի համաձայն,

2) պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, ինչպես նաև իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց սեփականություն հանդիսացող շենքերի և շինությունների դեպքում՝ սեփականատիրոջ կամ սեփականատիրոջ և երրորդ անձի միջև կնքված պայմանագրի համաձայն:

15. Անձնագրավորման համար, բացի շենքի և շինության տեխնիկական վիճակի հետազննության տվյալները, հիմք են հանդիսանում նաև շենքի կամ շինության սեփականատիրոջ (բազմաբնակարան շենքի դեպքում՝ կառավարման մարմնի) մոտ պահպանված` շինարարության, նորոգման կամ վերակառուցման նախագծային փաստաթղթերի, տեխնիկական վիճակի նախորդ հետազննության եզրակացության մեջ, շինարարական աշխատանքների ավարտական ակտերում առկա տեղեկատվությունը: Ընդ որում, որոշակի տեղեկատվության կամ գծագրերի բացակայության դեպքում դրանք ենթակա են վերականգնման անձնագրավորման ընթացքում՝ չափագրման, հաշվարկների կամ հարցումների միջոցով:

16. Գոյություն ունեցող շենքերի և շինությունների անձնագրավորման աշխատանքների ֆինանսավորումն իրականացվում է դրանց սեփականատերերի, իսկ բազմաբնակարան շենքերի դեպքում՝ շենքի շինությունների սեփականատերերի միջոցների հաշվին:

17. Վերակառուցվող, վերականգնվող, նորոգվող, ուժեղացվող, արդիականացվող շենքերի անձնագրավորման ծախսերը ներառվում են դրանց շինարարության նախահաշվային արժեքներում:

18. Գոյություն ունեցող շենքերի կամ շինությունների (կառույցների, կառուցվածքների) անձնագրավորման արդյունքում անձնագիրը լրացվում է սույն կարգի 13-րդ կետի 1-ին և 2-րդ ենթակետերի համաձայն:

19. Անհրաժեշտության դեպքում անձնագրի լրացմանը կարող է մասնակցել շենքի կամ շինության սեփականատերը (բազմաբնակարան շենքի դեպքում՝ կառավարման մարմնի ղեկավարը) կամ նրա ներկայացուցիչը:

20. Գոյություն ունեցող շենքերի և շինությունների վերակառուցման կամ նորոգման դեպքում, դրանց անձնագրերը կազմվում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2015 թվականի մարտի 19-ի N596-Ն որոշմամբ հաստատված կարգի համաձայն ընդունող հանձնաժողովի կողմից աշխատանքների ավարտման փաստը (ավարտական ակտը) հաստատելուց հետո:

21. Գոյություն ունեցող շենքերի և շինությունների տեխնիկական վիճակի հերթական հետազննության արդյունքների հիման վրա անձնագրում կատարվում են համապատասխան լրացումներ: Ընդ որում, սույն կարգի 14-րդ կետում նշված կազմակերպության կողմից, շենքի և շինության առանձնահատկություններից ելնելով, կարող է նշանակվել արտահերթ հետազննության ժամկետ:

V. ՇԵՆՔԻ ԿԱՄ ՇԻՆՈՒԹՅԱՆ ԱՆՁՆԱԳԻՐԸ, ԱՆՁՆԱԳՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

22. Անձնագիրը հանդիսանում է շենքի նախագծման, շինարարության, շահագործման բոլոր փուլերի, փաստացի տեխնիկական վիճակի, շահագործման պահանջների վերաբերյալ սահմանված ձևին համապատասխան կազմված տեխնիկական փաստաթուղթ, որը հավաստում է դրանց շահագործման պիտանիությունը (ոչ պիտանիությունը) և անհրաժեշտ է օրենքով նախատեսված գործառույթների և պարտավորությունների կատարման համար:

23. Անձնագիրը ներառում է շենքի կամ շինության վերաբերյալ հետևյալ հիմնական տեղեկությունները՝

1) ընդհանուր բնութագրերի (հասցե, կառուցման տարեթիվ, հարկայնություն, ընդհանուր մակերես, տեխնիկական վիճակ, սեյսմակայունություն և այլն),

2) ներշենքային ինժեներական համակարգերի և սարքավորումների,

3) ծավալահատակագծային և կոնստրուկտիվ լուծումների (տարածքների գծագրեր, հիմնակմախքի տարրեր և հանգույցներ), այդ թվում շենքի նկուղային և/կամ որմնախարսխային (կիսանկուղային) հարկերի, ստորգետնյա ավտոկայանատեղիների, ինչպես նաև դրանցում նախատեսվող քաղաքացիական պաշտպանության պաշտպանական կառույցների՝ ապաստարանների և/կամ թաքստոցների,

4) էներգետիկ բնութագրի և էներգաարդյունավետության դասի,

5) հակահրդեհային համակարգերի և տարհանման սխեմաների,

6) ինժեներաերկրաբանական հետազննության արդյունքների,

7) պահպանման, սպասարկման, շահագործման պայմանների վերաբերյալ:

24. Սույն կարգի 23-րդ կետում նշված տեղեկությունները կամ դրանց մի մասն անձնագրում կարող են ներառվել անձնագրի անբաժանելի մասը հանդիսացող առանձին ներդիրների տեսքով: Ընդ որում, անձնագիրը կարող է լրացվել շենքի կամ շինության գործառական նշանակությունը բնութագրող ցուցանիշների վերաբերյալ անհրաժեշտ այլ ներդիրներով:

25. Տարբեր նշանակության շենքերի և շինությունների համար սնձնագիրը լրացվում է սահմանված օրինակելի ձևերին համապատասխան, էլեկտրոնային եղանակով և թղթային տարբերակով՝ 3 օրինակից:

26. Անձնագիրը հաստատվում է սույն կարգի 27-րդ կետով նախատեսված անձի ստորագրությամբ, ով պատասխանատու է մուտքագրված տվյալները հավաստի լինելու համար:

27. Անձնագիրը հաստատվում է՝

1) նոր կառուցվող շենքերի և շինությունների դեպքում՝ սույն կարգի 9-րդ կետում նշված նախագծային կազմակերպության կողմից,

2)  գոյություն ունեցող շենքերի և շինությունների դեպքում՝ սույն կարգի 14-րդ կետի 1-ին և 2-րդ ենթակետերում նշված սուբյեկտների կողմից:

28. Անձնագիրը հաստատվելուց դրա թղթային տարբերակի 3 օրինակից մեկը մնում է անձնագիրը կազմած (լրացրած) կազմակերպությանը, իսկ մեկական օրինակ այդ կազմակերպության կողմից 5-օրյա ժամկետում տրամադրվում է շենքի կամ շինության սեփականատիրոջը (գոյություն ունեցող բազմաբնակարան շենքի դեպքում՝ կառավարման մարմնի ղեկավարին) և այն համայնքի ղեկավարին, որի տարածքում գտնվում է շենքը կամ շինությունը: Անձնագրի էլեկտրոնային տարբերակը փոխանցվում է բոլոր 3 կողմերին:

29. Անձնագիրը տրվում է անժամկետ: Անձնագրի կորստի դեպքում շենքի կամ շինության սեփականատիրոջ (բազմաբնակարան շենքի դեպքում՝ կառավարման մարմնի) կողմից համայնքի ղեկավարի կողմից տրամադրվում է անձնագրի պատճենահանված տարբերակ՝ դիմումը ներկայացնելուց հետո 10-օրյա ժամկետում:

30. Շենքի կամ շինության վերակառուցման կամ գործառական նշանակության փոփոխման դեպքում տրվում է նոր անձնագիր:

31. Շենքի կամ շինության գույքային իրավունքների փոխանցման, առուվաճառքի, փոխանակման, նվիրատվության, ժառանգության, կառավարման փոխանցման, վարձակալության դեպքում շենքի անձնագիրը հանձնման-ընդունման ակտով փոխանցվում է նոր տնօրինողներին:

32. Շենքի կոնստրուկտիվ և ինժեներական համակարգերի փոփոխությունների, վերակառուցման և արդիականացման, սեյսմազինվածության բարձրացման, տեխնիկական վիճակի նոր հետազննության, շենքի գործառական նշանակության փոփոխության, բազմաբնակարան շենքի կառավարման ձևի փոփոխության և այլ փոփոխությունների պարագայում այդ փոփոխությունների վերաբերյալ համապատասխան տվյալներն արտացոլվում են անձնագրում:

VI. ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՄԱՆ ՏՎՅԱԼՆԵՐԻ ՀԱՎԱՔԱԳՐՈՒՄ 

33. Հայաստանի Հանրապետության տարածքի շենքերի և շինությունների անձնագրային տվյալների հավաքագրումը իրականացվում է եռաստիճան (համայնք, մարզ, քաղաքաշինության բնագավառի պետական կառավարման մարմին) համակարգով՝ ամենամսյա կտրվածքով:

34. Տվյալ համայնքում գտնվող շենքերի և շինությունների անձնագրերի էլեկտրոնային տարբերակները հավաքագրվում և համայնքի ղեկավարի կողմից ներկայացվում են համապատասխան մարզպետին (Երևանում՝ Երևանի քաղաքապետին), իսկ մարզպետի (Երևանի քաղաքապետի) կողմից՝ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության կոմիտե:

35. Սույն կարգի 34-րդ կետի համաձայն հավաքագրված անձնագրային տվյալների ամփոփումն իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության կոմիտեն, անձնագրավորման տվյալների շտեմարանի շրջանակներում:

VII. ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՄԱՆ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

36. Շենքերի և շինությունների անձնագրավորման գործընթացն իրականացվում է ՀՀ կառավարության 2015 թվականի մարտի 19-ի N596-Ն որոշմամբ միջինից բարձր, բարձր և բարձրագույն ռիսկայնության աստիճանով դասակարգված  շենքերի ու շինությունների համար՝ փուլային եղանակով, հաշվի առնելով հետևյալ առաջնահերթությունները.

1) հանձնման-ընդունման գործընթացում գտնվող նորակառույց՝ և կառուցման ընթացքում գտնվող շենքերի ու շինությունների համար՝ մինչև անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցումը՝ ընդ որում.

ա. նախագծման ենթակա կամ նախագծման ընթացքում գտնվող շենքերի և շինությունների նախագծանախահաշվային փաստաթղթերը (նախագծի բացատրագիրը և նախահաշիվը) ներառում են պարտադիր պահանջներ շենքի անձնագրավորման կազմակերպման և անձնագրի կազմման համար անհրաժեշտ  խոշորացված ծախսերի  վերաբերյալ:

բ. շենքերի և շինությունների կառուցապատման մասով կնքման ենթակա կապալի պայմանագրերը ներառում են պարտադիր պահանջներ շենքի անձնագրի կազմման (ձեռքբերման) վերաբերյալ,

գ. շենքերի և շինությունների կառուցապատման մասով կապալի գործող պայմանագրերի կողմ հանդիսացող Կառուցապատողը (Պատվիրատուն), իր միջոցների հաշվին, մինչև անշարժ գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցումը, ապահովում է շենքի անձնագրի ձեռքբերման կամ կազմման գործընթացը:

2) Գոյություն ունեցող շենքերի և շինությունների համար՝ ոչ ուշ, քան տեխնիկական վիճակի հետազննությունն իրականացվելուց հետո վեցամսյա, իսկ վերակառուցման, վերականգնման, նորոգման, ուժեղացման, արդիականացման աշխատանքների ավարտից հետո՝ եռամսյա ժամկետում:

Օրենք

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՆՈՐ ԿԱՌՈՒՑՎՈՂ ԵՎ ԳՈՅՈՒԹՅՈՒՆ ՈՒՆԵՑՈՂ ՏԱՐԲԵՐ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ՇԵՆՔԵՐԻ ՈՒ ՇԻՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՆՁՆԱԳՐԱՎՈՐՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՄԱՆ ՆԱԽԱԳԾԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏՈՒԹՅԱՆ

1. Ընթացիկ իրավիճակը և իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը.

1.1. Անհրաժեշտությունը

Որոշման նախագծի ընդունումը պայմանավորված է ՀՀ կառավարության 2019 թվականի մայիսի 16-ի «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2019-2023 թվականների գործունեության միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» N 650-Լ որոշման 1-ին հավելվածի 367.1-րդ և ՀՀ կառավարության 2017 թվականի սեպտեմբերի 14-ի նիստի N 39 արձանագրության 24-րդ կետով հավանության արժանացած «Հայաստանի Հանրապետությունում շենքերի և շինությունների սեյսմակայունության բարձրացման ռազմավարությանը հավանություն տալու մասին» արձանագրային որոշման 2-րդ հավելվածի 1.3-րդ կետի միջոցառումների կատարումն ապահովելու անհրաժեշտությամբ:

1.2. Ընթացիկ իրավիճակը

Հայաստանի Հանրապետությունում առկա շենքերի ու շինությունների մեծ մասի շահագործման սահմանված նորմատիվային ժամկետները լրացել են և դրանց պահպանման և անվտանգ շահագործման համար բավարար ծավալով միջոցառումներ (վերականգնում, սեյսմազինվածության բարձրացում, ուժեղացում) միջոցառումներ չեն իրականացվել: Արդյունքում, ֆիզիկական մաշվածության, տեխնածին ու արտածին գործոնների ազդեցության հետևանքով՝ շենքերի ու շինությունների զգալի մասը հայտնվել է անբավարար կամ վթարային տեխնիկական վիճակում:

Առկա են բազմաթիվ շենքեր, որոնց ընթացիկ վերանորոգում պահանջող թերությունների (ջրամատակարարման կամ ջրահեռացման համակարգերի վնասվածքներ, տանիքի անբավարար տեխնիկական վիճակ, սալվածքի քայքայվածություն և այլն) ոչ ժամանակին վերացումը կամ բնակիչների կողմից կրող կոնստրուկցիաների ձևափոխության և ամբողջականության խախտման (բացվածքների իրականացում, կառուցվածքային կրող տարրերի կոնստրուկտիվ ձևափոխություններ և այլն) անթույլատրելի միջամտությունները շենքերի սեյսմակայունության մակարդակի նվազեցման պատճառ են դարձել՝ հանգեցնելով անբավարար տեխնիկական վիճակի, իսկ հետագայում՝ հնարավոր վթարների առաջացման:

Նման շենքերը սեյսմակայունության տեսանկյունից հուսալի չեն և դրանց հետագա շահագործումը վտանգավոր է բնակչության անվտանգության և շրջակա միջավայրի համար:

Շենքերի ու շինությունների կառավարման, հուսալի և անվտանգ շահագործման գործառույթների լիարժեք իրականացման որակի ու արդյունավետության ապահովումը պայմանավորված է շենքերի նախագծային լուծումների, շինարարության կատարողական փաստաթղթերի, ինչպես նաև շենքերի սեյսմակայունության, էներգախնայողության, փաստացի տեխնիկական վիճակի, մոնիթորինգային դիտարկումների, վերականգնման և նորոգման աշխատանքների վերաբերյալ տվյալների առկայությամբ: Մինչդեռ, շատ դեպքերում, նշված տեխնիկական փաստաթղթերը պահպանված չեն, շենքերը չունեն անձնագրեր, որի համար դրանց կառավարումն, պահպանումն և շահագործումն իրականացնող մարմինները, սեփականատերերը չեն տիրապետում անհրաժեշտ տեխնիկական տվյալների:

ՀՀ կառավարության 2017 թվականի սեպտեմբերի 14-ի <Հայաստանի Հանրապետությունում շենքերի և շինությունների սեյսմակայունության բարձրացման ռազմավարությանը հավանություն տալու մասին> N 39 արձանագրային որոշմամբ նախատեսվել էր դեռ 2018 թվականին ավարտել տարբեր նշանակության շենքերի և շինությունների գույքագրումը:

    Կարևորելով շենք-շինությունների անձնագրավորման գործընթացի դերը և ակնկալվող դրական ազդեցության շրջանակները՝ Կանաչ կլիմայի հիմնադրամի ֆինանսավորմամբ <Հասարակական և բազմաբնակարան շենքերի անձնագրերի օրինակելի ձևերի և շենքերի տեղեկատվական համակարգի ներդրման համակարգչային ծրագրի տեխնիկական առաջադրանք> Ծրագրի  շրջանակներում 2019թվականին մշակվել են բազմաբնակարան և հասարակական շենքերի անձնագրերի օրինակելի ձևերը և դրանց կառուցվածքը, անձնագրերի լրացման ուղեցույցները:

 Ներկայումս Հայաստանի Հանրապետությունում առկա են շենքերի անձնագրերի 2 ձևեր՝ տեխնիկական և էներգետիկ : Տեխնիկական անձնագրի կազմման մասով առկա է ՀՀ քաղաքաշինության  նախարարի 2009 թվականի դեկտեմբերի 8-ի <Բնակելի, հասարակական և արտադրական շենքերի ու շինությունների տեխնիկական վիճակի հետազննության և վկայագրավորման (անձնագրավորման) մեթոդական ցուցումները հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության քաղաքաշինության նախարարի 1998թվականի նոյեմբերի 25-ի N168 հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին> N282-Ն հրամանը, որով սահմանվել են խորհրդատվական բնույթ կրող ցուցումներ բնակելի, հասարակական և արտադրական շենքերի  անձնագրավորման վերաբերյալ: Կարևոր է համարվում նաև շենքերի և շինությունների էներգաարդյունավետության բարձրացման խնդիրը, էներգետիկ անձնագրեր կազմելու պարտադիր պահանջների առկայությունը, որոնք սահմանված են ՀՍՏ 362-2013 <Էներգախնայողություն.Շենքի էներգետիկ անձնագիր.Հիմնական դրույթներ.Տիպային ձև> ազգային ստանդարտով, որի համաձայն շենքի էներգետիկ անձնագիրը պետք է ներառի շենքի ջերմատեխնիկական, հաշվարկային և շահագործման ցուցանիշներ, արտաքին պատող կոնստրուկցիաների ջերմապաշտպանիչ հատկություններին և այլ ցուցանիշներին համապատասխանության, շենքի էներգաարդյունավետության դասի, էներգետիկ աուդիտի  վերաբերյալ պահանջներ և այլն:

    Միջազգային փորձի ուսումնասիրությունը ցույց է տալիս, որ գործնականում կիրառվում են  շենքերի և շինությունների անձնագրերի տարբեր ձևեր՝ տեխնիկական, էներգետիկ, սանիտարական, բնապահպանական, հրդեհային անվտանգության և այլն, որոնցում ներառված են ինչպես շենքը բնութագրող ընդհանուր տվյալներ (օրինակ՝ շենքի կառուցման տարեթիվը, հարկայնությունը, բնակարանների և մուտքերի թիվը, կոնստրուկտիվ լուծումները և այլն) , այնպես էլ ֆունկցիոնալ (գործառական) նշանակությունը բնորոշող տվյալներ: Հետխորհրդային (Ռուսաստանի Դաշնություն, Ուկրաինա, Բելառուս և այլն) և Եվրամիության (Գերմանիա, Ֆրասիա, Բելգիա և այլն) երկրներում տարբեր տեսակի անձնագրերում շենքերի ընդհանուր տվյալների կրկնողություններից խուսափելու համար մշակվում են միասնական անձնագրեր, որոնք ունենում են համապատասխան ներդիրներ (օրինակ՝ տեխնիկական վիճակի, էներգետիկ ցուցանիշների, կառավարման գործունեությանը վերաբերվող և այլն):   Նման մոտեցումը նպատակահարմար է համարվում և կիրառելի Հայաստանի Հանրապետության պայմաններում:

1.3. Անձնագրավորման խնդիրները

        Հայաստանում շենքերի անձնագրավորման գործընթացի արդյունավետությանը խոչընդոտող հանգամանքներից մեկը հստակ իրավակարգավորումների բացակայությունն է, ինչի արդյունքում հնարավոր չէ ապահովել շենք-շինությունների շահագործման և պատշաճ պահպանման նպատակով  առաջնային տեղեկատվության տրամադրումը, միասնական տեղեկատվական բազաների հասանելիությունը, սահմանել  պատասխանատուների իրավունքներն ու պարտավորությունները: Ներկայումս, բնակելի (այդ թվում անհատական բնակելի տների), հասարակական և արտադրական նշանակության շենքերի անձնագրավորումը իմպերատիվ պահանջ չէ և չկա սահմանված պատասխանատվություն այն չիրականացնելու համար: Ակնհայտ է, որ շենքերի և շինությունների անձնագրավորման գործընթացի արդյունավետ կազմակերպումը և իրականացումը կպահանջի համապատասխան ռեսուրսներ, որոնց գնահատումը հնարավոր է ապահովել առանձին խորքային ուսումնասիրությամբ և համապատասխան հաշվարկների իրականացմամբ:  

             Հատկանշական է, որ Հայաստանի Հանրապետության որևէ իրավական ակտ չի սահմանում.

1) ֆինանսավորման աղբյուրներ, որոնց շնորհիվ հնարավոր կլինի իրապես ապահովել շենքերի ու շինությունների տեխնիկական վիճակի ուսումնասիրությունն ու անձնագրավորումը,

2) բազմաբնակարան շենքերում յուրաքանչյուր սեփականատիրոջն իրավաբանորեն վերապահված պարտավորություններ՝ ընդհանուր բաժնային սեփականության նկատմամբ:

              Հաշվի առնելով վերոգրյալը, խնդրի լուծման համար նախանշվում է կատարման ենթակա առաջնահերթ միջոցառումների տեսլականը` ըստ հաջորդական գործընթացների.

1) հնարավոր սեղմ ժամկետում անձնագրավորման գործընթացի մեկնարկը՝ համապատասխան օրենսդրական և ենթաօրենսդրական ակտերի ընդունման (լրամշակման) և պարտադիր պահանջների սահմանման միջոցով,

2) անձնագրի միասնական ձևաչափի կիրառումը՝ համապատասխանաբար բնակելի, հասարակական և արտադրական շենքերի համար,

3) <Բազմաբնակարան շենքի պահպանման և շահագործման նոր կանոնների> մշակման ու հաստատման ապահովումը, սահմանելով պարտադիր պահանջներ տեղական ինքնակառավարման և բազմաբնակարան շենքի կառավարման մարմինների և/կամ սեփականատերերի նկատմամբ,

4) օրենսդրորեն տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, այդ թվում համայնքների ղեկավարներին, շենքերի և շինությունների սեփականատերերին պարտավորեցումը գույքագրման-անձնագրավորման (գույքագրումն ապահովելու) գործընթացը կազմակերպելու՝ տեխնիկական անձնագրի միասնական օրինակելի ձևերին (հավելված 2, հավելված 3) և պահանջներին համապատասխան,

5) անձնագրավորման գործընթացի մոնիթորինգի համակարգի ներդնումը, որը կներառի տվյալների հավաքագրման, այլ տվյալների հետ համադրման, հստակեցման և ռեգիստրում ըստ սահմանված պահանջների գրանցման ընթացակարգերը:

2. Առաջարկվող կարգավորման բնույթը

«Սպառողների  իրավունքների պաշտպանության մասին» օրենքի 11-րդ հոդվածի 1-ին մասի  համաձայն  արտադրողը (կատարողը, վաճառողը) պարտավոր է ժամանակին սպառողին տրամադրել ապրանքների (աշխատանքների, ծառայությունների) վերաբերյալ անհրաժեշտ և ստույգ տեղեկատվություն, որն ապահովում է դրանց ճիշտ ընտրության հնարավորությունը:

«Քաղաքաշինության մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի «գ» պարբերության համաձայն՝ շենքերի, շինությունների շահագործումն իրականացվում է իրավական ակտերի, քաղաքաշինական և նորմատիվ-տեխնիկական փաստաթղթերի պահանջներին համապատասխան, այդ նպատակով շենքերի անձնագրավորման վերաբերյալ պահանջներ սահմանված են ՀՀՇՆ II-6.02-2006 «Սեյսմակայուն շինարարություն. Նախագծման նորմեր» շինարարական նորմերի 4.4-րդ և 11.3.4-րդ կետերով, որոնց համաձայն նոր կառուցված, վերականգնված ու ուժեղացված օբյեկտների համար պետք է կազմվեն անձնագրեր:

«Բազմաբնակարան շենքի կառավարման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 22-րդ հոդվածի 1-ին մասի (ժզ) պարբերության համաձայն՝ շենքի կառավարման մարմինը  ապահովում է շենքի անձնագրավորման իրականացումը:

Օրենսդրությամբ նախատեսված շենքերի անձնագրավորման վերաբերյալ պահանջների ապահովման նպատակով՝ որոշման նախագծով նախատեսվում է սահմանել նոր կառուցվող և շահագործվող տարբեր նշանակության շենքերի ու շինությունների անձնագրավորման գործընթացի և անձնագրերի կառուցվածքի վերաբերյալ պահանջներ:

 Շենքերի և շինությունների անձնագրավորումը կարող է պատվիրվել պատվիրատու հանդիսացող  պետական կառավարման , ինչպես նաև տեղական ինքնակառավարման մարմինների,  առանձին բնակարանների սեփականատերերի, անհատական բնակելի , հասարակական և արտադրական շենքերի ու շինությունների սեփականատերերի, այլ ֆիզիկական ու իրավաբանական անձանց կողմից:

Նախագծին կից ներկայացվում են <Քաղաքաշինության մասին>,  <Պետական գույքի կառավարման մասին> և <Գույքի նկատմամբ իրավունքների պետական գրանցման մասին> ՀՀ օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու վերաբերյալ Նախագծերի փաթեթը, որի շրջանակներում նախատեսվել են պարտադիր պահանջներ շենքերի անձնագրավորման գործընթացի կազմակերպման,  անձնագրերի կազմման  վերաբերյալ:

Միաժամանակ, Նախագծով նախատեսվում է, որ մեկ միասնական փաթեթի շրջանակներում առաջիկայում (երկամսյա ժամկետում) ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի կողմից քննարկման կներկայացվեն նաև բնակելի, հասարակական և արտադրական նշանակության շենքերի անձնագրերի օրինակելի ձևերը, ինչպես նաև դրանց լրացման ուղեցույցը, նախատեսվել են կարգավորումներ անձնագրավորման գործընթացի իրականացման առաջնահերթությունների մասով, սահմանվել են համապատասխան ժամկետներ:

3. Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները և անձինք

       Նախագիծը մշակվել է ՀՀ քաղաքաշինության կոմիտեի կողմից:

4. Ակնկալվող արդյունքը

Նախագծի ընդունման արդյունքում ակնկալվում է կարգավորել նոր կառուցվող և գոյություն ունեցող տար­բեր նշանակության շենքերի ու շինությունների անձնագրավորման գործընթացը, որի արդյունքում կապահովվի շենքերի ու շինությունների հուսալի և անվտանգ շահագործման համար անհրաժեշտ տվյալներ պարունակող անձնագրեր: