ՀՀ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Սույն նախագծով հստակեցվում է կառուցապատման բնագավառում դրամական միջոցների հոսքերի կառավարումը, ներդրումային գրավչության բարձրացման տեսանկյունից ստեղծվում է նպաստավոր պայմաններ,ինչպես նաև բացառվում կրկնակի հարկումը:

Հոդված 1. Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 2016 թվականի հոկտեմբերի 04-ին ընդունված՝ N ՀՕ-165-Ն օրենքի (այսուհետ` Օրենք) 228-րդ հոդվածը լրացնել 8-րդ մասով՝ հետևյալ բովանդակությամբ.

Օրենքի 4-րդ, 6-րդ բաժինների կիրառության իմաստով՝ սույն հոդվածով սահմանված անշարժ գույքի հարկով հարկման նպատակով անշարժ գույքի շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային գնահատման կարգը սահմանող օրենքով սահմանված կարգով գնահատված շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքները ընդունվում են որպես հիմք՝ նվազեցնելով 16,67 տոկոս: Ընդ որում, 2021 թվականի հունվարի 1-ից հետո կնքված և իրավունքի պետական գրանցում ստացած կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրերի հիման վրա՝ ապագայում կնքվելիք փոխանցման ակտերի և/կամ հիմնական պայմանագրերի և/կամ անշարժ գույքի այլ եղանակով օտարման գործարքների մասով՝ Օրենքի 4-րդ և 6-րդ բաժինների կիրառության իմաստով անշարժ գույքի շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքի հաշվարկման համար հիմք է ընդունվում կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրի պետական գրանցման օրվա դրությամբ գործող շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքները՝ նվազեցնելով 16,67 տոկոս:
Հոդված 2. Օրենքը լրացնել 454.1 հոդվածով՝ հետևյալ բովանդակությամբ.

Հոդված 454.1. Օրենսգրքի 11-րդ բաժնին վերաբերող անցումային հարկային հարաբերությունների կարգավորումը.

Մինչև 2021 թվականի հունվարի 1-ը կնքված և իրավունքի պետական գրանցում ստացած՝ կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրերի մասով 2021 թվականի հունվարի 1-ից հետո փոխանցման ակտերի կնքմամբ և/կամ այլ ձևով գույքի օտարման գործարքների մասով կիրառվում են մինչև 2021 թվականի հունվարի 1-ը գործող Օրենքի 228-րդ հոդվածով սահմանված՝ կադաստրային արժեքի հաշվարկի դրույթները:
 
Հոդված 3. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:

ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔՈՒՄ ԼՐԱՑՈՒՄՆԵՐ ԿԱՏԱՐԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ» ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԵՆՔԻ ԸՆԴՈՒՆՄԱՆ ՄԱՍԻՆ

Ընթացիկ իրավիճակը եւ իրավական ակտի ընդունման անհրաժեշտությունը.
 Համեմատելով «Անշարժ գույքի հարկով հարկման նպատակով անշարժ գույքի շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային գնահատման կարգը սահմանելու մասին» ՀՀ օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք, ընդունված՝ 19.11.2019 թ., ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվը՝ 01.01.2021թ.) տրամաբանությունը ՀՀ հարկային օրենսգրքի 228-րդ հոդվածի նախկին կարգավորման հետ (նախքան 25.06.20 ՀՕ-332-Ն փոփոխությունը՝ Անշարժ գույքի հարկով հարկման բազա են համարվում ….. կադաստրային արժեքները… )՝ պարզ է դառնում, որ նախկինում ԱԱՀ-ի և շահութահարկի հարկման բազան պետք է ոչ պակաս լիներ կադաստրային արժեքից, սակայն, Օրենքի ներկայիս կարգավորմամբ այն փոխարինվել է մոտարկված շուկայական արժեքով, որը ենթադրում է անշարժ գույքի շուկայում փաստացի կիրառելի գների միջինացված գին: Շուկայական գինը ներառում է ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված բոլոր կիրառելի հարկերը, հետևաբար, եթե այդ մեծությունը հիմք ընդունվի որպես ԱԱՀ-ի և շահութահարկի հարկման բազա, ապա հարկատուն հաշվարկներ կազմելիս ստիպված է լինելու այդ մեծության վրա հաշվարկել ԱԱՀ և շահութահարկ, ինչը կնշանակի, որ հարկի վրա հաշվարկվում է լրացուցիչ հարկ և տեղի է ունենում կրկնակի հարկում, ինչը հակասում է ՀՀ հարկային օրենսգրքի՝ կրկնակի հարկումը բացառելու մասին կարգավորմանը /ՀՀ հարկային օրենսգիրք, հոդված 20/:

Կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրերի համար Օրենքի 4-րդ և 6-րդ բաժինների կարգավորման համատեքստում իրացման շրջանառությունը ճանաչվում է ոչ պակաս, քան այդ գործարքների գծով հետագայում կնքվելիք փոխանցման ակտերի և/կամ հիմնական պայմանագրերի կնքման օրվա դրությամբ գործող շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքը: Սակայն, կառուցապատման ծրագրերի բնույթից ելնելով, հիմնականում, կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրերի հիման վրա իրավունքի պետական գրանցումը և այդ գործարքի գծով ապագայում փոխանցման ակտերի կնքումը կարող է ունենալ 2 կամ 3 տարի ժամանակահատված:

Վերջինս նշանակում է, որ ներկայումս կնքված և իրավունքի պետական գրանցում ստացած կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրերի կնքման պահին գործող շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքը կարող է ապագայում դրա գծով իրացման ճանաչման պահին էականորեն պակաս լինել, պայմանավորված, օրինակ, դրամի դեվալվացումով և/կամ շուկայական իրավիճակով: Նշվածը կառուցապատման ոլորտում ստեղծում է կանխիկի հոսքերի կանխատեսելիության անհնարինություն, չվաստակված եկամուտների մասով հնարավոր հարկերի առաջացում և այլ բացասական հետևանքներ:

2021 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ առկա են բազմաթիվ՝ կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրեր, որոնք կնքվել և ստացել են իրավունքի պետական գրանցում նախքան Օրենքի ուժի մեջ մտնելը: Նշված գործարքների կնքման ժամանակ, պայմանական՝ 2016, 2017, 2018 թվականներին, անշարժ գույքի շուկայում առկա փաստացի շուկայական արժեքը՝ պայմանավորված շուկայի դինամիկայով, ՀՀ դրամի փոխարժեքով, եղել է փաստացի տարբեր՝ լինելով անգամներ ավելի, քան այն ժամանակ գործող կադաստրային արժեքն էր, սակայն, փաստացի պակաս՝ քան ներկայումս գործող՝ անշարժ գույքի շուկայական արժեքին մոտարկված կադաստրային արժեքը: Նշված փոփոխությունը՝ կառուցապատման ոլորտի գործարար միջավայրի համար ոչ այլ ինչ է, քան խաղի կանոնների փոփոխություն, քանի որ նախկինում կնքված և իրավունքի պետական գրանցում ստացած՝ կառուցվող շենքից անշարժ գույք գնելու իրավունքի պայմանագրերի շրջանակներում, պայմանական, մեկ քառակուսի մետրի համար 300,000 ՀՀ դրամով հաշվարկված իրավունքի վաճառքի ժամանակ հնարավոր չէր կանխատեսել, որ ապագայում անշարժ գույքի սեփականության իրավունքով փոխանցման ակտի կնքման ժամանակ հարկերը ենթակա են հաշվարկման, պայմանական, 380,000 ՀՀ դրամի նկատմամբ: Նշված երևույթը հանգեցնում է ՀՀ տարածքում ներդրումային միջավայրի վատթարացմանը, գործարարական գործունեության արդար, թափանցելի, կանխատեսելի միջավայրի խաթարմանը:

Կարգավորման նպատակը եւ բնույթը
Հստակեցնել կառուցապատման բնագավառում դրամական միջոցների հոսքերի կառավարումը, ներդրումային գրավչության բարձրացման տեսանկյունից ստեղծել նպաստավոր պայմաններ, բացառել կրկնակի հարկումը:

Նախագծի մշակման գործընթացում ներգրավված ինստիտուտները եւ անձինք
Նախագիծը մշակվել է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարության կողմից:
Ակնկալվող արդյունքը
Քաղաքաշինության ոլորտում ներդրումային գրավչության ապահովում, ներդորումների համար կանխատեսելի պայմանների ստեղծում, կրկնակի հարկման բացառում:

e-draft.am